Czyn Bojowy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie 1939–1945

18 maja 2024 roku na zaproszenie Prezydent Gdańska Aleksandry Dulkiewicz, u stóp pomnika generała Stanisława Maczka, na placu gen. Maczka u zbiegu ulic Chopina i Wojska Polskiego na Strzyży, odbyła się uroczystość związana z największym Pancernym Bohaterem w dziejach Rzeczypospolitej Generałem Stanisławem Maczkiem.

Stanisław Maczek urodził się w 1892 roku w Szczercu pod Lwowem. Trwale zapisał się na kartach historii Polski. Miłośnik literatury ojczystej, a z wykształcenia filozof, poświęcił się służbie wojskowej, stając się ojcem polskiej broni pancernej. Już w czasie I wojny światowej i po jej zakończeniu mówiono o Jego dokonaniach. Sławę przyniósł mu jednak udział w II wojnie światowej – w kampanii wrześniowej 1939 roku, kiedy dowodził pierwszą wielką zmotoryzowaną jednostką Wojska Polskiego – 10. Brygadą Kawalerii. Następnie w 1940 r. walczył na terenie Francji z 10. Brygadą Kawalerii Pancernej, a od lutego 1942 r. – 1. Dywizją Pancerną, która uczestniczyła w końcowych działaniach operacji „Overlord”, a po zwycięskiej bitwie pod Falaise w wyzwalaniu Belgii i Holandii. O popularności generała zadecydował nie tylko jego talent dowódczy, lecz także dbałość o żołnierzy. Zyskał też sympatię mieszkańców wyzwalanych terenów, którzy doceniali zarówno fakt oswobodzenia, jak i to, że dzięki jego umiejętnościom taktycznym ich miasta nie zostały zniszczone. Po wojnie podzielił los polskich żołnierzy na emigracji. Przez władze komunistyczne został pozbawiony obywatelstwa polskiego.

Generał Stanisław Maczek to wzór polskiego żołnierza i patrioty – był generałem Dywizji Wojska Polskiego, kawalerem Orła Białego, został honorowym obywatelem Holandii. Zmarł 11 grudnia 1994 r. w Edynburgu. Został pochowany w Bredzie.

W programie uroczystości znalazły się: odegranie hymnu państwowego Rzeczypospolitej Polskiej, modlitwa, złożenie wieńców i wiązanek kwiatów u stóp pomnika oraz odegranie pieśni wojskowej – Czerwone Maki na Monte Cassino.

W imieniu Marszałka Województwa Pomorskiego uroczystości udział wzięli przedstawiciele Kolegium do Spraw Dziedzictwa Kulturowo-Historycznego: Karol Wardański, Hanna Śliwa-Wielesiuk i Jadwiga Basińska.

Zdjęcia Grzegorz Mehring / www.gdansk.pl