Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych

Co roku, 1 marca obchodzone jest państwowe święto Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”.
Z tej okazji na Cmentarzu Garnizonowym w Gdańsku przy mogiłach Danuty Siedzikówny „Inki” i Feliksa Selmanowicza „Zagończyka” odbyła się symboliczna uroczystość z udziałem przedstawicieli samorządu oraz kombatantów.
Wiązankę kwiatów złożono również pod Pomnikiem Żołnierzy Wyklętych na gdańskim śródmieściu.

Dzień ten poświęcony jest pamięci bohaterów antykomunistycznego i niepodległościowego podziemia, którzy przeciwstawili się sowieckiej agresji i reżimowi komunistycznemu. Święto ustanowione zostało przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w 2011 r. Żołnierzy Wyklętych określa się również mianem „Żołnierzy Niezłomnych ” lub „Żołnierzy drugiej konspiracji”.
Żołnierze I Brygady Podlaskiej NZW por. Tadeusza Narkiewicza Ciemnego, Białostocczyzna, lato 1947r., źródło: ipn.gov.pl

1 marca jest datą nieprzypadkową. Nawiązuje do 1 marca 1951 r. kiedy w więzieniu na warszawskim Mokotowie wykonano wyrok śmierci na siedmiu członkach IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”: Łukaszu Cieplińskim, Adamie Lazarowiczu, Mieczysławie Kawalcu, Józefie Rzepce, Franciszku Błażeju, Józefie Batorym i Karolu Chmielu. Ich ciała komuniści zakopali w nieznanym miejscu.

Historia Żołnierzy Wyklętych rozpoczęła się na Kresach, po tym jak Sowieci w lipcu 1944 r. wywieźli na Sybir ok. 10 tysięcy żołnierzy Armii Krajowej. Jeszcze kilka dni wcześniej wspólnie wypędzali z Wilna wojska niemieckie. Żołnierze V Brygady Wileńskiej AK pod dowództwem mjr. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki” uniknęli aresztowania przez NKWD i pomaszerowali na zachód, by później działać na terenach pojałtańskiej Polski. Ostatni zabity przez komunistów Żołnierz Wyklęty to Józef Franczak „Lalek”. Został zastrzelony przez funkcjonariuszy komunistycznej bezpieki podczas obławy w 1963 r.
Według orientacyjnych szacunków w powojenną działalność niepodległościową zaangażowało się około 200 tys. Polaków.
Część z nich walczyła z bronią u boku, inni zapewniali aprowizację i zakwaterowanie, kolejni prowadzili działalność wywiadowczą i propagandową.

Poprzez Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych upamiętniamy wszystkich walczących zbrojnie przeciwko komunistycznej dyktaturze po zakończeniu II wojny światowej.

Podczas uroczystości Samorząd Województwa Pomorskiego reprezentowali przedstawiciele Kolegium do Spraw Dziedzictwa Kulturowo-Historycznego: Karol Wardański – Przewodniczący,
Tamara Von Wiecka Olszewska, Andrzej Kowalczys – pełnomocnik Marszałka Województwa Pomorskiego do spraw współpracy z organizacjami pozarządowymi.