Ocena Zasobów Pomocy Społecznej województwa pomorskiego za rok 2018

Zgodnie z art. 16a ustawy o pomocy społecznej gminy, powiaty i samorządy województw mają obowiązek przygotować ocenę zasobów pomocy społecznej. Sporządzoną w oparciu o analizę lokalnej sytuacji społecznej i demograficznej ocenę organy wykonawcze jednostek samorządu terytorialnego muszą przedstawić do dnia 30 kwietnia odpowiednio radom gmin, radom powiatów, a do dnia 30 czerwca sejmikom województw właściwych jednostek samorządu terytorialnego. Ocena dotyczy osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej, rodzajów ich problemów oraz ich rozkładu ilościowego. Ocena wraz z rekomendacjami jest podstawą do planowania budżetu na rok następny.

Najważniejsze dane zawarte w dokumencie OZPS woj. pomorskiego za rok 2018

Dokument zawiera szczegółowe dane dotyczące następujących kwestii z obszaru polityki społecznej:

• Dane demograficzne oraz dane dotyczące rynku pracy pochodzą z dokumentu
  pn.: Raport o stanie województwa (dokument jest również procedowany podczas sesji 27 czerwca br.) Najistotniejsze kwestie to m.in. starzenie się społeczeństwa oraz dość dobra sytuacja na rynku pracy.
• Infrastruktura społeczna i zasoby komunalne – w części tej znajdują się dane o zasobach komunalnych pomorskich gmin. Szczegółowo zaprezentowano dane o wybranych zasobach infrastruktury społecznej skierowanej do osób/rodzin zagrożonych wykluczeniem oraz wykluczonych społecznie. Można przewidywać iż w związku ze zmianami demograficznymi oraz zmianami w strukturze świadczeń, w przyszłości może wzrastać zapotrzebowanie na obiekty skierowane przede wszystkim do osób starszych oraz osób z niepełnosprawnościami.
• Ekonomia społeczna – w części tej szczegółowo opisano różne aspekty dotyczące sektora ES w regionie. Opisano m.in. działania ROPS, które na celu mają koordynację rozwoju ekonomii społecznej m.in. poprzez realizację projektu RPO WP „Pomorski system przedsiębiorczości społecznej: koordynacja rozwoju ekonomii społecznej
  w województwie pomorskim na lata 2015-2018″. W rozdziale opisany jest stan/liczba różnych typów podmiotów ekonomii społecznej na Pomorzu. Na przestrzeni ostatnich lat wzrosła liczba PES/PS, niestety w dalszym ciągu wielu podmiotom brakuje stabilności.
• Seniorzy – w części tej opisano działania Samorządu Województwa Pomorskiego w roku 2018 na rzecz seniorów m.in.: konkurs o nagrodę Marszałka Województwa Pomorskiego „Pomorskie dla Seniora”, ponadto scharakteryzowano województwo pod względem liczby miejsc aktywności seniorów: Uniwersytetów Trzeciego Wieku (43), Domów (15) i Klubów Senior+ (24), Klubów i miejsc spotkań dla seniorów (401). Liczba takich klubów systematycznie wzrasta od 257 w roku 2013 do planowanych 412 w roku 2019.
• Dane o korzystających z pomocy i wsparcia – w rozdziale tym znajduje się diagnoza świadczeń i świadczeniobiorców pomocy społecznej w województwie pomorskim. Źródłem danych jest przede wszystkim sprawozdawczość pomocy społecznej – głównie sprawozdania MRPiPS 03R. Na przestrzeni lat spada systematycznie liczba beneficjentów pomocy społecznej Pomocą w formie świadczeń (zarówno pieniężnych i jak i niepieniężnych) w 2018 roku objętych zostało 81 929 osób. W sumie było to 56 624 rodzin, w których liczba osób wyniosła razem 127 675. W kolejnych latach prognozuje się dalsze spadki liczby beneficjentów. W rozdziale tym znajdują się również informacje dot. powodów przyznania świadczeń z pomocy społecznej. Najczęściej wskazywanym powodem przyznania świadczeń z pomocy społecznej w 2018 roku na Pomorzu było ubóstwo, z jej powodu pomocy udzielono 33 494 rodzinom (spadek w stosuneku do roku 2017 o 5 854 rodzin). Rodziny, którym przyznano pomoc z tego tytułu stanowiły 59,2% wszystkich rodzin beneficjentów, 29 285 rodzinom przyznano pomoc społeczną z powodu niepełnosprawności, a 27 314 z powodu długotrwałej lub ciężkiej choroby. Znacznie spadła liczba rodzin, którym udzielono pomocy społecznej z powodu bezrobocia, z powodu której pomocy w 2018 roku udzielono w sumie 15 874 rodzinom (spadek o 3 738 rodzin).
• Kadra pomocy społecznej – w rozdziale tym zawarte są m.in. informacje dot. ogólnej liczby pracowników pomocy i integracji społecznej w woj. pomorski w 2018 roku. W roku 2018, we wszystkich pomorskich ośrodkach pomocy społecznej oraz w powiatowych centrach pomocy rodzinie pracowało w sumie 3 674 osób, z czego 1 197 osób pracowało jako pracownicy socjalni, 217 osób pracowało na stanowiskach kierowniczych. Na uwagę zwraca fakt nie wypełnienia przez niektóre pomorskie OPS wymogu formalnego dot. liczby zatrudnionych pracowników socjalnych. W roku 2018 w całym województwie pomorskim było w sumie 19 ośrodków, które nie spełniły ww. warunków ustawowych. Były to ośrodki z następujących gmin: Cedry Wielkie, Chmielno, Gardeja, Linia, Lipnica, Lębork, Miastko, Potęgowo, Pruszcz Gdański (gmina wiejska), Przechlewo, Przodkowo, Pszczółki, Stara Kiszewa, Stary Dzierzgoń, Szemud Sztum, Tczew (miasto), Trąbki Wielkie, Ustka (gmina wiejska). Poniżej na wykresie zaprezentowano lokalizację gmin, które nie spełniają warunków ustawowych odnoście liczby zatrudnionych pracowników socjalnych w gminie.
• Inne rodzaje pomocy i wsparcia – w rozdziale tym zawarte są informacje dot. udzielonych świadczeń w oparciu o inne ustawy niż Ustawa o pomocy społecznej. Znajdują się tutaj m.in. dane dot. świadczeń wychowawczych („500+”), świadczeń rodzinnych czy świadczeń opiekuńczych. Świadczenie wychowawcze (500+) to 500 zł na każde drugie i kolejne dziecko, bez dodatkowych warunków. Rodziny o niskich dochodach otrzymają wsparcie także na pierwsze lub jedyne dziecko przy spełnieniu kryterium 800 zł netto na osobę w rodzinie lub 1 200 zł netto na osobę w rodzinie w przypadku wychowywania w rodzinie dziecka niepełnosprawnego. Odsetek rodzin, które skorzystały ze świadczenia na pierwsze dziecko wyniósł w roku 2018 52,4%. Świadczenie przysługuje rodzinie bez względu na stan cywilny rodziców. W roku 2018 w województwie pomorskim średnio z tego świadczenia skorzystało 153 699 rodzin.
• Aktywność projektowa konkursowa ROPS – w części tej opisano realizowane
  w roku 2018 projekty ROPS.
• Współpraca z NGO – w części tej wskazana jest m.in. wartość przekazanych środków dla organizacji pozarządowych przez Samorząd Województwa Pomorskiego.

Kluczowe rekomendacje

Ważną częścią dokumentu Ocena Zasobów Pomocy Społecznej województwa pomorskiego za rok 2018 są rekomendacje na rok następny. Rekomendacje powinny wyznaczać kierunki polityki społecznej pomorskich samorządów.Poniżej wymienione zostały kluczowe rekomendacje.

Rekomendacje dotyczące obszaru pomocy społecznej:

• Wzmacnianie kadr systemu pomocy społecznej oraz wzmacnianie pozycji pracy socjalnej oraz zwiększenie skali i zakresu stosowania kontraktu socjalnego.
• Wspieranie nowych rozwiązań na rzecz integracji specyficznych grup osób i rodzin zagrożonych wykluczeniem społecznym, w szczególności takich jak np.: migranci, dłużnicy i inni.

Rekomendacje dotyczące obszaru usług społecznych:

• Deinstutucjonalizacja usług społecznych.
• Usługi społeczne dla OzN oraz osób długotrwale chorych.

Rekomendacje dotyczące obszaru ekonomii społecznej:

• Dostosowywanie sektora ekonomii społecznej do zmian społeczno-gospodarczych.
• Koordynacja rozwoju ekonomii społecznej w regionie.

Rekomendacje dotyczące osób z niepełnosprawnościami:

• Ułatwienia w dostępie do obiektów użyteczności publicznej.
• Rozwój aktywizacji zawodowej OzN.

Rekomendacje dotyczące obszaru dziecko i rodzina:

• Współpraca pomiędzy instytucjami działającymi na rzecz rodziny.
• Stały monitoring sytuacji pomorskich rodzin.
• Wzmacnianie i rozwój środowiskowych form wsparcia rodzin w tym: rozwój placówek wsparcia dziennego, klubów, domów sąsiedzkich.
• Promocja rodzinnej pieczy zastępczej.

Rekomendacje dotyczące seniorów:

• Stały monitoring sytuacji pomorskich seniorów.
• Promowanie i wspieranie działań na rzecz rozwoju usług opieki wytchnieniowej, mieszkalnictwa chronionego zwłaszcza dla niesamodzielnych osób starszych.
• Doskonalenie systemu wsparcia dedykowanego seniorom.

Do pobrania

• DOKUMENT OZPS ZA ROK 2018