79 rocznica powrotu Gdańska do Polski

79 rocznica powrotu Gdańska do Polski

28 marca 2024 roku, na Długim Targu odbyły się uroczystości upamiętniające powrót Gdańska w granice Polski. Jest to również 79. rocznica podniesienia flagi państwowej RP na Dworze Artusa.

Uroczystość uświetniły m.in. wiązanka pieśni patriotycznych w wykonaniu Orkiestry Reprezentacyjnej Marynarki Wojennej oraz pokaz musztry paradnej w wykonaniu Kompanii Reprezentacyjnej Marynarki Wojennej.

Podczas uroczystości Marszałka Województwa Pomorskiego Mieczysława Struka reprezentowali członkowie Kolegium do Spraw Dziedzictwa Kulturowo-Historycznego: Karol Wardański – Przewodniczący Kolegium, Hanna Śliwa-Wielesiuk, Jadwiga Basińska, Irena Dobrowolska-Żyłok, Tamara von Wiecka-Olszewska i Jerzy Tarasiewicz.

Tło historyczne

28 marca – na Dworze Artusa załopotała biało-czerwona flaga, którą zawiesili polscy czołgiści: podporucznik Bronisław Wilczewski i chorąży Zbigniew Michel. Początkowo flagę zamierzano zawiesić na wieży Ratusza Głównego Miasta, jednak gdy żołnierze dotarli na Długi Targ, zorientowali się, że jest ona zniszczona. Dwaj młodzi, liczący po 19 lat Polacy wspięli się po elewacji sąsiedniej kamienicy i dotarli do masztu, na którym wciąż powiewała hitlerowska flaga ze swastyką. Zerwali ją i wciągnęli flagę biało-czerwoną. Trwający cały czas ostrzał artyleryjski omal nie udaremnił im tego zamiaru, bowiem w trakcie zaimprowizowanej ceremonii tył budynku został trafiony pociskiem i na dachu pojawiły się płomienie.

Śródmieście zostało zniszczone w 90 procentach. Zniszczone były centra Wrzeszcza, Nowego Portu, Stogów, ponadto spośród 17 zabytkowych kościołów bardzo poważnie ucierpiało 14 z nich. Sowieckie pożary strawiły zabytkowe budowle, m.in. Ratusz Głównomiejski, Zbrojownię, Wielki Młyn, czy Wielki Żuraw. 20 spośród 36 mostów i wiaduktów zostało zniszczonych, w tym trakcja tramwajowa.

Powrót Gdańska do Polski nie był prostym procesem. Około 60 tysięcy Niemców usunięto z ich mieszkań siłą, bowiem do Gdańska przyjeżdżało coraz więcej Polaków, którzy nie mieli gdzie mieszkać. Ostatecznie w mieście zostało około 15 tysięcy rdzennych gdańszczan, w tym Polacy z Wolnego Miasta Gdańska. Skomplikowane dzieje miasta zastępowane były komunistyczną propagandą o “odwiecznej polskości”. Osadnicy z drugiej połowy lat czterdziestych i początku pięćdziesiątych byli głównie przybyszami z Kresów wschodnich,
z Kaszub i centralnych regionów Rzeczpospolitej. Wielu z nich miało poczucie życia w tymczasowości, w mieście poniemieckim. Dopiero przemiany polityczne, rozpoczęte strajkiem w Stoczni Gdańskiej w sierpniu 1980 r. zainicjowały proces budowania nowej tożsamości mieszkańców.

dr Andrzej Gierszewski – Muzeum Gdańska

https://media.muzeumgdansk.pl/komunikaty/797324/danzig-gdansk-1945-jak-rozumiec-koniec-niemieckiego-i-poczatek-polskiego-miasta